Tot en met 22 maart 2015 is in het Gemeentemuseum Den Haag nog de tentoonstelling ‘Romantische mode. Mr Darcy meets Eline Vere’ te zien. Naast de vele complete kostuums is er aandacht voor schitterende accessoires, strakke korsetten en originele modeprenten en foto’s. En er is een catalogus, met teksten van Madelief Hohé en Ileen Montijn, en foto’s van Fotograaf des Vaderlands Koen Hauser.
Catalogus en tentoonstelling geven een mooi overzicht van de ontwikkelingen in de mode tussen 1800 en 1914. Een opvallend aspect is het voortdurend veranderende modesilhouet. Dat zat hem in de hoogte van de taille, de vormen van de mouwen, het volume van de rokken en het al dan niet insnoeren van de taille.
Tentoonstelling Gemeentemuseum (foto Gea Schelhaas)
Het hoofdstuk over het korset in de catalogus is getiteld ‘Adembenemend ingesnoerd?’ en het begint met de vraag ‘Was het korset het grootste vrouwenmartelwerktuig van de 19de eeuw?’. Destijds waren de meningen zeer verdeeld. Sommigen vonden dat het korset vrouwen belemmerde bij het soppen, wassen en koken, waardoor zij hun vrouwelijke roeping niet konden vervullen. Ook uit medische kring waren er bezwaren. Te strak aangeregen korsetten veroorzaakten gezondheidsklachten, zoals kortademigheid en risico’s bij zwangerschappen. Een passend model bood echter juist weer ondersteuning: het verdeelde het gewicht van de onderrokken over het lichaam en gaf extra steun aan de rug. Een voordeel was ook dat het hielp bij het camoufleren van overtollige kilo’s en het behouden van een elegant figuur. Maar het belangrijkste was dat het dragen van een korset als een teken van beschaving werd gezien. Met een korset zag je er netjes uit en je kwam er modieus mee voor de dag.
Tentoonstelling Gemeentemuseum (foto GS)
Ook in De Hollandsche Lelie is het korset vaak onderwerp van gesprek. In de rubriek ‘Leestafel’ van 8 augustus 1900 bijvoorbeeld staat een korte bespreking van het Maandblad der Vereeniging voor verbetering van Vrouwenkleeding. “Maandblad ter bestrijding van de in zwang zijnde modedwaasheden, als daar zijn: het korset (ieder, die het draagt late af van te lachen om het Chineesche voetje), de voile (eigenlijk plaatsvervangster van en, daarom even bespottelijk als de mouchesplakkerij.) De redactie vertraagt niet in het ijveren tegen deze grillen en voor de invoering van borstdrager, reformkleeding, schoentjes zonder punt, etc. Maar o, die tiran, die mode heet!”
In de weken ervoor stond echter wel de volgende advertentie in het blad:
Advertentie 11 juli 1900