De lezeressen van De Hollandsche Lelie rond 1900 leren in een serie artikelen getiteld ‘Vormen’ van Sylvia Regina hoe ze zich in verschillende situaties behoren te gedragen. Op 31 oktober 1900 is ‘De Jour’ aan de beurt: de ontvangst op een vast tijdstip.

“Als ‘t zomerseizoen, de uitgezochte tijd voor uitstapjes en reizen, voorbij is, komen de jours weer in vollen gang. Sommige dames ontvangen op den bepaalden dag het geheele jaar door, maar de meeste sluiten de jour met ‘t begin van den zomer, (1 of 15 Juni) en openen haar weer, als de mooie, warme dagen voorbij zijn (1 of 15 Oct.).

Men kan de jour houden ééns in de week, of ééns in de veertien dagen, geheel naar eigen verkiezing. Om niet elke week gebonden te zijn, ontvangen zeer velen op den 1sten en 15den van de maand, op den eersten zondag (maandag of dinsdag enz.) en op den 3den, of op den 2den en 4den van de maand; men moet dit dan vooraf aan de kennissen bekend maken, of, wat in den laatsten tijd zeer veel wordt gedaan, men late het drukken op de visitekaartjes; bijv:

Visitekaartje

Jonge huisvrouwtjes kunnen, evenals ongetrouwde dames van middelbaren leeftijd, haar jour houden, maar jonge meisjes, mits zij niet staan aan ‘t hoofd van een gezin, doen dit gewoonlijk niet anders dan voor kennnisjes van gelijken leeftijd.

Is de jour bepaald, dan is men verplicht dien dag altijd thuis te blijven. Is men echter ziek, of om de een of andere ernstige reden verhinderd te ontvangen, dan moeten de komende bezoekers hiervan wel degelijk op de hoogte worden gesteld. Ge laat uw knecht of gedienstige bijv. zeggen: ‘Mevrouw kan tot haar groote spijt niet ontvangen, daar ….’ (hier volgt dan de reden).

‘t Is waar, de jour noodzaakt ons om twee of vier middagen van de maand thuis te blijven, al schijnt de zon ook nog zoo verleidelijk, en al lokt ‘t mooie weer ons ook tot uitgaan, maar al de andere dagen zijn wij dan ook volkomen vrij om ‘niet thuis’ of ‘belet’ te geven.

Men zorge stipt op den aangegeven tijd gekleed, en in de salon aanwezig te zijn. Laat uw bezoeker nooit wachten, dit maakt een hoogst onaangenamen indruk en is strijdig met de etiquette; de bezoekster van haar kant zorgt natuurlijk niet vroeger te komen dan is aangewezen, opdat zij de gastvrouw niet noodeloos komt derangeren.

‘t Toilet van de vrouw des huizes, evenals dat harer dochters, dient hoogst eenvoudig, maar met smaak gekozen te zijn. Zij mag niet boven de gasten uitblinken, en toch moet zij door haar toilet, evenals door hare manieren te kennen geven, dat zij ‘t te geven bezoek op prijs stelt, en zich daarvoor geen moeite heeft ontzien.
De ontvangkamer moet in de puntjes in orde wezen, geen pluisjes op ‘t vloerkleed of stof op de meubels, maar dat spreekt van zelf, orde en netheid boven al.
‘t Maakt zoo’n aardigen indruk als de vazen hier en daar met losse bouquetten zijn gevuld, maar kies dan vooral geen sterk riekende bloemen, de scherpe parfum kan uw gasten hinderlijk zijn. Bestrooi uw zakdoek ook niet te overvloedig met odeur, niet iedereen kan die geuren verdragen, gebruik ‘t liever heelemaal niet, noch als ge ontvangt, noch als ge bezoeken gaat afleggen, maar ik vrees, dat dit voor de meeste dames wel een te groote opoffering zal zijn.
Is men gewoon tegen vier uur thee te schenken, dan is de aangewezen plaats van de gastvrouw zoo dicht mogelijk bij de theetafel, anders kiest zij zich den fauteuil, die het dichtst bij de canapé is geplaatst. Ouderen of hooggeplaatsten dames geve men de eereplaats op de canapé, of desverlangd op den gemakkelijksten stoel.

Gewoonlijk zijn de gasten geplaatst in een halven cirkel om de gastvrouw, ouder personen ‘t dichtst nevens haar. Is het jonge meisje bij ‘t begin van haar bezoek een plaats op de canapé aangewezen, en ziet zij een oudere dame binnenkomen, dan doet zij wel onmiddellijk op te staan, en zich met een bescheidener plaatsje tevreden te stellen.
In Engeland is het gewoonte, dat de gastvrouw haar gast den fauteuil afstaat, dien zij vóor zijn komst heeft ingenomen; in Holland zijn de gebruiken echter weer heel anders, en zou het allicht vreemd worden opgenomen, als men plaats moest nemen op een pas gebruikten stoel.
De gastvrouw rijst van hare zitplaats op om de binnenkomende te begroeten, dameskennissen kan zij even te gemoet gaan, bij heeren is dit geen vereischte; jonge lieden laat men gewoonlijk zelf een plaats kiezen, maar bejaarde menschen, beroemde of hooggeplaatste personen begroet men reeds dadelijk bij hun intreden in de kamer, om duidelijk aan te toonen, dat men hun bezoek op hoogen prijs stelt.
Bij sommige families is het gewoonte de gasten te laten aandienen, noodig is dit volstrekt niet, meestal opent de bediende de deur zonder iets te zeggen.

Als de gastvrouw haar gast heeft begroet, dient zij hem (of haar) onmiddellijk aan de aanwezigen voor te stellen; de binnenkomende buigt dan met algemeenen groet. Men denke er echter wel aan de mindere aan de meerdere, de jongere aan de oudere, een heer aan een dame voor te stellen. Als bijv. dokter X binnentreedt, staat de gastvrouw op, en vraagt aan hare gast mevrouw B: ‘Mag ik u voorstellen meneer X,’ dan buigt mevrouw B, en vervolgt de gastvrouw met een losse handbeweging naar mevrouw B, ‘t gelaat naar den bezoeker gekeerd: ‘mevrouw B,’ waarop dokter X met een buiging antwoordt. Gewoonlijk zijn de vaste jourbezoekers wel met elkaar bekend, en is ‘t presenteeren dus overbodig.
Ge vraagt den pas binnengekomene naar zijn eigen welstand en naar die zijner familie, maakt nog een paar vriendelijke op- en aanmerkingen, en laat uw gast dan ongemerkt aan het algemeen gesprek deelnemen. Een uitnemende gastvrouw weet ‘t discours wel zóó te leiden, dat iedereen beurtelings aan ‘t woord komt, en zijn eigen meening ten beste kan geven.
De gastvrouw moet toonen overal belang in te stellen, even goed in huishoudelijke praatjes, als in geleerde onderwerpen, zij mag nooit laten merken, dat ‘t haar onverschillig is, hoe de japonnen in Parijs gedragen worden, hoe duur de steenkolen dit jaar zijn, of welke artist waarschijnlijk opgang maken zal; zij moet naar alles luisteren met een beleefd, gewillig oor, en met een vriendelijke geduldige stem zal zij alles beantwoorden.
Minderen in rang late men nooit het verschil in stand voelen, men zij tegen hen even vriendelijk en voorkomend als tegen de andere gasten.
De preutsche ja- en neen-nufjes vindt men gelukkig nog maar heel weinig, de meeste jonge dames durven hun woord nu wel te doen, en dat is voor de gastvrouw een heele verlichting. ‘t Behoeft natuurlijk geen betoog, dat het in den beginne verre van gemakkelijk is de juiste conversatietoon te treffen, maar zij, die wat algemeen ontwikkeld zijn, en over allerlei onderwerpen kunnen meepraten, zijn over den eersten schroom al heel gauw heen.

Als de kamer vol gasten is, is’t voor het jongemeisje een heel besluit om afscheid te gaan nemen; in hare verlegenheid begaat zij dan dikwijls onhandigheden, dei haar op ‘t oogenblik zelf kleur op kleur naar de wangen dringen. De meeste jonge dames wachten dan ook tot een oudere dame opstaat, en sluiten zich dan bij haar aan; zijn zij echter genoodzaakt heen te gaan voor eene oudere ‘t sein gegeven heeft, dan is ‘t onnoodig door den drom van gasten heen te dringen om de gastvrouw een hand te geven. Men kan haar van uit de verte een groet toezenden, en met een algemeene buiging volstaan, of men verzoekt een der andere gasten de gastvrouw voor u te groeten.
Is de jour druk bezocht, dan is ‘t voor de gastvrouw een onmogelijkheid hare gasten tot aan de deur te vergezellen; zij draagt dit dan ook meestal op aan haar echtgenoot, hare dochter, zuster of eenig ander familielid; de knecht of het dienstmeisje wachten de gasten gewoonlijk in de gang reeds op om hen verder uitgeleide te doen, of behulpzaam te zijn met het omslaan van regenmantels, ‘t aanreiken van parapluies, stokken enz.

Indien de gastvrouw vooraf kennis heeft gegeven van den dag en het uur harer jour, dient men haar op geen anderen dag te bezoeken, dit zou niet beleefd zijn, en haar allicht doen vermoeden, dat men er weinig op gesteld is, haar thuis te treffen.
Avondrecepties zijn nog niet algemeen in zwang, maar komen toch al meer en meer in de mode. Men kan ze houden eens of tweemaal in de maand van 8 tot 11, of van 9 tot 12, in het laatste geval presenteert men geen thee meer.

De gasten kunnen komen en vertrekken, wanneer zij willen, mits zij den duur der receptie niet uit ‘t oog verliezen, niet verschijnen vóor of blijven ná het aangegeven uur.”

etiquette Sylvia Regina