Bijna iedere Utrechter kent wel het ‘IBB’: een studentencomplex in het oosten van de stad aan de Ina Boudier-Bakkerlaan. De naamgeefster is een stuk minder bekend, maar zij was ooit één van de populairste auteurs van ons land. Vooral haar romans Armoede en De klop op de deur bereikten een groot publiek en beleefden herdruk na herdruk.
Ina Boudier-Bakker (1875-1966) werd geboren in Amsterdam en woonde de laatste jaren van haar leven in Utrecht. Door het werk van haar man, die postdirecteur was, is ze regelmatig verhuisd. Zo kwam het echtpaar van 1917 tot 1922 terecht in Vianen. Zij maakte hier een moeilijke periode door, want ze voelde zich niet thuis in het toen nog erg geïsoleerd gelegen plaatsje aan de Lek. Achteraf leidde haar verblijf daar toch nog tot iets goeds, want ze schreef kort daarna De Straat, een novelle over de bekrompen burgerij van een klein stadje, waarvoor Vianen duidelijk model had gestaan. Door critici wordt dit werk van haar het hoogst gewaardeerd; voor haarzelf was de later verschenen bestseller De klop op de deur haar dierbaarste boek.
Afgelopen zaterdag heb ik in het Stedelijk Museum Vianen de tentoonstelling ‘Ina Boudier-Bakker – De Straat 100 jaar’ bezocht. De expositie bevat verschillende persoonlijke bezittingen van de schrijfster en daarnaast zijn er onder meer tekeningen en een een portret van haar door Isaac Israels te zien. Ook zijn haar aantekeningen en het manuscript van De Straat tentoongesteld, tijdelijk in bruikleen van het Literatuurmuseum in Den Haag.
Portret door Isaac Israels
Het is een met zorg samengestelde expositie, die een persoonlijk beeld geeft van de auteur. Haar hele leven heeft ze verdriet gehad om het overlijden van haar twee gestorven broertjes. Het is ontroerend om hun foto’s in een vitrine te zien liggen. En zo waren er meer trieste gebeurtenissen: het einde van haar vriendschap met schrijfster Top Naeff, de dood van haar goede vriendin, de Tweede Wereldoorlog en daarna de ziekte en het overlijden van haar man. Je begrijpt daardoor beter dat ze zoveel belang hechtte aan haar persoonlijke spullen zoals porselein, fotoalbums en meubels. Deze ‘dingen met een gezicht’, zoals ze ze noemde, zijn in bruikleen gegeven door neerlandicus Gé Vaartjes, die veel over haar leven en werk heeft geschreven.
Na vertrek uit het museum heb ik uiteraard het voormalige postkantoor aan de overkant van de straat even bekeken. Aan de muur van wat destijds haar woonhuis was, is in 1975 een plaquette aangebracht, ter gelegenheid van haar honderdste geboortedag.
Ook in 1982 was er al eens een tentoonstelling over Ina Boudier-Bakker in Vianen. Die is opnieuw te zien in de Vrije Lekpoort. Deze locatie is prachtig en het was leuk om deze meer chronologische weergave van het leven van de auteur ook te bekijken.
Terug in Utrecht ben ik nog even langs de verschillende huizen gereden waar Boudier-Bakker heeft gewoond, om de IBB-dag in stijl af te sluiten.
Nieuwegracht 46
Tolsteegsingel 32
Oudegracht 333
De dag eindigde in mijn werkkamer in Het Wakkere End, waar ik zag dat de auteur op het omslag van De klop op de deur al IBB werd genoemd.
Link naar het Stedelijk Museum Vianen: Stedelijk Museum Vianen – Stedelijk Museum Vianen
De expositie in de Vrije Lekpoort: Ina Boudier-Bakker – De Straat 100 jaar. – Vrije Lekpoort
Voor wie zich ook eens in IBB wil verdiepen is de korte documentaire van RTV Utrecht met Maarten van Rossem uit 2016 een aanrader. Hij bezoekt een aantal locaties en gaat in gesprek met biograaf Gé Vaartjes. Hierin komt ook de kentering in de waardering van haar werk in de jaren twintig en dertig aan de orde. Er was een plagiaatkwestie en een pijnlijke recensie van De klop op de deur. Die luidde heel kort: ‘Niet opendoen’ (vaak ten onrechte toegeschreven aan Menno ter Braak) en dat heeft het beeld van haar werk erg bepaald.
Elders op deze site: een artikel over de auteursportretten die in jaargang 1903-1904 mee werden gestuurd aan de abonnees van De Hollandsche Lelie. Daar zat ook al een portret bij van Ina Boudier-Bakker, toen nog een jonge, veelbelovende schrijfster. Zie Portretten van schrijfsters | De Hollandsche Lelie.