In 1883 liet de British Imperial Continental Gas Association in Amsterdam twee kolengestookte gasfabrieken bouwen – de Oostergasfabriek en de Westergasfabriek – om fabrieksgas te produceren voor de verlichting van de straten van de stad. Een paar jaar later was de Westergasfabriek een complex van vier hectare met verschillende gashouders, kolenopslagplaatsen, afvalwaterzuiveringsinstallaties en een watertoren en daarmee de grootste kolengestookte gasfabriek van Nederland. Nadat in de loop van de twintigste eeuw grote aardgasvelden werden ontdekt in onder andere Slochteren, waren dit soort gascentrales langzamerhand niet meer nodig. De Westergasfabriek werd daarom in 1967 gesloten.

Sinds 2003 is het een culturele ontmoetingsplaats, met muziek, horeca, theater, verschillende soorten evenementen en tv-studio’s. In de Gashouder worden bijvoorbeeld concerten georganiseerd, ik was afgelopen maart bij een optreden van de Vlaamse zanger Tamino. De industriële setting – het is een grote ronde zaal met een capaciteit van 3.500 bezoekers – gaf het concert een extra dimensie.

Tamino in de Gashouder, maart 2023

Helemaal bijzonder is de Fabrique des Lumières, die in 2022 op het terrein is geopend. Op de site wordt het een audiovisuele totaalervaring genoemd en dat is inderdaad een passende omschrijving. Je koopt een kaartje voor een bepaald tijdslot en loopt dan een grote fabriekshal in, waar je zo lang kunt blijven als je wilt (in een klein uur heb je alles gezien, maar het is ook leuk om het nog eens vanaf een andere plek opnieuw te bekijken). De wanden en vloer zijn helemaal bedekt met voortdurend bewegende projecties, met passende muziek op de achtergrond. Tot eind 2023 zijn er voorstellingen met werk van Dalí en Gaudí. Het is een vreemd soort crossover tussen een bezoek aan een film en aan een museum. Ik maakte bij mijn bezoek een paar weken geleden wat foto’s, maar die doen natuurlijk geen recht aan de ervaring. Ik raad iedereen daarom aan om zelf eens een kijkje te nemen.

Zie voor alle informatie: Fabrique des Lumières.

 

art nouveau