In een klein straatje in de Utrechtse binnenstad bevindt zich een soort tijdscapsule. Als je daar binnenstapt, sta je opeens in een ouderwets kruidenierswinkeltje, met allemaal spulletjes van vroeger. Twee vriendelijke dames verkopen producten als ulevellen, zuurstokken en zoethout, te midden van allerlei ouderwetse verpakkingen.
Ook is er een kleine tentoonstellingsruimte, over de ontwikkeling van kruidenier tot supermarkt. In de Middeleeuwen had je de eerste ‘cruideniers’, reizende kooplieden die naast kruiden steeds meer andere levensmiddelen gingen verkopen. In de negentiende eeuw waren de kruideniers kleine zelfstandige ondernemers. Een belangrijke ontwikkeling rond 1900 was de opkomst van merkartikelen, waardoor er steeds meer producten bij kwamen. In De Hollandsche Lelie staan rond die tijd veel advertenties, voor bijvoorbeeld de koekjes van Verkade en de Delftsche Sla-Olie.
Een andere ontwikkeling uit die tijd was het ontstaan van grootwinkelbedrijven, zoals De Gruyter, Simon de Wit en Albert Heijn. Om voordeliger te kunnen inkopen, gingen de zelfstandige winkels steeds meer samenwerken, en zo ontstonden formules als de Spar. Ook andere interessante vernieuwingen, zoals het systeem van zelfbediening dat in 1948 in Nederland werd geïntroduceerd, komen aan bod.
In het souterrain wordt een korte film vertoond. Ook zijn daar nog vitrines met de geschiedenis van een aantal verschillende supermarkten.
Ik was jaren geleden al eens in het museum ‘Betje Boerhaave’ geweest, de voorganger van het Kruideniersmuseum. Dat is in november 2022 geopend en ik was er vandaag voor het eerst. Het was een nostalgisch uitstapje: de verpakkingen waren een feest van herkenning en er kwamen ook allerlei herinneringen boven, zoals aan de kruidenier waar ik toen ik klein was met mijn moeder mee naar toe ging. Ook die werkte met opschrijfboekjes – hiervan zijn op de expositie meerdere exemplaren te zien.
Het museum is gratis toegankelijk; voor de openingstijden en verdere achtergrondinformatie zie www.kruideniersmuseum.nl. Adres: Hoogt 10, Utrecht.