Blijft brieven schrijven

Voor P.S. Van liefdespost tot hatemail: de 150 opmerkelijkste Nederlandse brieven dook Jet Steinz in tientallen archieven verspreid over het land. Naar aanleiding van het boek schreef ze een serie artikelen voor de Volkskrant over wat er verloren gaat als mensen geen brieven meer schrijven. Steinz is niet de eerste die zich hier zorgen over maakt. In De Hollandsche Lelie van 11 oktober 1899 is een artikel uit ‘een buitenlands tijdschrift’ overgenomen onder de titel ‘Ook een mode!’.

“De overdreven en steeds toenemende ‘handel’ in Ansichtskarten ergert mij tegenwoordig zoo, dat ik er eens een woordje over zeggen moet. Het is in mijn oog niets anders dan een nieuwe tak van nijverheid, die ik niet toe kan juichen omdat ze geen nut heeft en weinig moois levert. Hoe zelden toch zijn de plaatjes getrouwe, laat staan een mooie, afbeelding van een stad of landstreek. En wat zegt zoo’n kaart? Spreekt zij tot ons hart, zooals een brief kan doen?

Ik ben een groote vriendin van natuur en van waarachtige kunst, weet ook een getrouwe afbeelding te waardeeren, maar kan me niet verenigen met die rage in helaas al te dikwijls leelijke ‘Ansichtskarten’. 

Al jaren is mijn grootste genot brieven te schrijven en ze te krijgen, brieven, waarin neergelegd worden geest en hart, waarin gegeven worden ervaring en inzichten, waaruit gelezen kan worden het karakter en de persoonlijkheid van den schrijver.Maar wat zeggen ons die plaatjes, die gekocht worden, die niets persoonlijks hebben, die niet spreken tot ons hart! Zij laten ons onbevredigd. Na jaar en dag is men wel is waar in het bezit van een album vol kaarten, maar het intiem leven van den afzender kent men niet meer.
Telkens als ik weer zoo’n kaart verzend, om een verzameling aan te vullen, spijt het mij, dat ik niets daarop zetten kan dan enkele banale woorden, zij kunnen immers gelezen worden door iedereen en nemen alle intimiteit weg.
Alles moet tegenwoordig zoo gauw mogelijk afgedaan worden, voor brieven is geen tijd te vinden, zoo’n kaart vergoedt veel en – is zoo gemakkelijk. Ja, erg gemakkelijk, maar de oefening in het schrijven van mooie brieven – een kunst, die weinigen verstaan – blijft uit, men verleert het zijn gedachten helder en duidelijk neer te schrijven, zijn karakter te vormen in het ontleden en weergeven van aandoeningen en gewaarwordingen.

Zonder het te willen, ben ik ook langzamerhand in het bezit gekomen van een verzameling ‘Ansichtskarten’, waarbij er zijn van goede vrienden. Maar stellen ze mij schadeloos voor enthousiaste beschrijvingen van stad en land, stellen ze me in staat mee te reizen met hen, die in het verre land genieten van de heerlijke natuur, vertellen ze mij van hunne gedachten, gevoelens en gewaarwordingen bij alles, wat ze zagen en bewonderden?
Op mijn reizen heb ik altijd photo’s gekocht, om in later jaren bij het bekijken er van weer te kunnen leven in de herinnering aan dien heerlijken tijd – en met dat doel koop ik ook nog mooie ‘Ansichtskarten’, maar niet uit verzamelwoede, want die vind ik in dezen overdreven en opgeschroefd.
Wat is toch belachlijker dan de verrukking van een verzamelaar, die het tot duizend kaarten gebracht heeft! Hij beschouwt ze als een behaalde buit, ziet de massa, nauwlijks de enkele. Later vindt hij den rijkdom misschien lastig, en weet hij niet, waar de kaarten te bergen.
Daarom is het, dat ik tot de jeugd de waarschuwing richt, maakt het u niet al te gemakkelijk en – overdrijf niet in dezen tijd van verzamelen. Blijft brieven schrijven, zendt niet alleen ‘Ansichtskarten’.

Misschien komt eens de tijd – ik hoop spoedig – dat velen met mij inzien, hoe dwaas een verzamelwoede is, waar geest noch hart part of deel aan hebben, die den een niet verrijkt, en het andere niet verwarmt!”

Foto via www.rond1900.nl