In De Hollandsche Lelie van 7 oktober 1908 wordt stilgestaan bij de tachtigste verjaardag van Tolstoi (1828-1910), de auteur van onder andere Anna Karenina en Oorlog en vrede.
Op den 28en Augustus j.l. 1908 herdacht een groot man zijn 80 jarigen geboortedag: het is graaf Leo Nikolaewitsch Tolstoï, een van Rusland’s beste zonen! Over zijn beteekenis als mensch, als schrijver is het overbodig veel te zeggen, daarvoor is zijn naam te goed over de geheele wereld bekend, daarvoor is de vereering, die men hem toedraagt te algemeen.
Niet zijn vaderland zelf huldigt hem het waardigst: maar werd ooit een profeet geëerd in zijn eigen land?
Daar, waar men overal zijn 80 jarig jubileum herdenken zal, heeft de Russische regeering verboden dien dag openlijk te vieren, door schoolfeesten, zooals die op de gedenkdagen van groote schrijvers gebruikelijk zijn, of hoe dan ook; in vele plaatsen zijn zelfs bizondere uitstallingen in winkels ter zijner eere niet geoorloofd. Maar dit domme verbod zal zijn roem niet doen tanen, zijn invloed niet vernietigen; het boezemt hoogstens medelijden in met een volk, dat door zulk een bekrompen bestuur geleid of liever geknecht wordt.
Laten wij Tolstoï huldigen door enkele aren te vergaren uit den rijken oogst van zijn machtig denken!
Foto bij het artikel in De Hollandsche Lelie
Aphorismen en ideeën van Tolstoï.
1. Er is maar één onomstootelijk geluk op aarde d.i. voor anderen te leven.
2. Wanneer gij U niet naar uw geweten voegt, dan zal uw geweten zich naar U voegen.
3. De verbetering van de slechte inrichting der maatschappij bestaat alleen in de verbreiding van het ware geloof. Het geloof is het begrijpen van de beteekenis des levens en het bewustzijn van de plichten daaraan verbonden.
4. Zoo te leven, dat men niets slechts doet en niets te berouwen heeft, is niet voldoende, dat is zijn leven verkwisten; alleen wanneer men zooveel mogelijk voor anderen tracht te leven, zal men het ware levensgeluk verstaan.
5. Als gij liefhebt, zoo heb lief ieder mensch zooals hij is, niet zooals gij hem wenscht.
6. Tracht uw naaste te begrijpen en gij zult hem vergeven.
7. Goed te zijn beteekent: goed te leven, d.w.z. zijn naaste meer te geven dan van hem te ontvangen.
8. Als twee menschen strijden – hebben altijd beiden schuld, maar de zwaarste schuld rust op hem, die tegen een afwezige strijdt.
9. Tijd is geld! Welke tijd? Het is een andere tijd die, welken men voor een halven Rubel per maand kan krijgen dan die, waarvan een half uur voor geen geld te koop is!
10. Liefde, wat is liefde? De liefde overwint den dood. Lieven is leven. Al wat wij begrijpen, begrijpen wij door de liefde. Alles bestaat door de liefde, alles hangt met haar te samen. Liefde is God en het sterven – weet, dat hij, die liefde had, terugkeert tot de Algemeene, eeuwige Bron van alle dingen. De dood is ontwaken, het vrij worden van alle in ons levende krachten, het nader treden tot die Onbekende en Verwijderde Alomtegenwoordigheid, die wij gedurende ons leven voortdurend gevoelen, die bij ons sterven ons nabij is, merkbaar en verstaanbaar.
MARIA PETROVNA.
Zie ook dit artikel uit 1896 elders op deze site, over een bezoek aan Tolstoi in zijn huis.