In De Hollandsche Lelie van 4 september 1895 geeft ‘Amazone’ een tamelijk pittige omschrijving van haar mannelijke tijdgenoten, onder de titel ‘De meening van een jonge dame over den jongen man onzer dagen’.
Om met zijne uiterlijke hoedanigheden te beginnen en het jonge mensch naar het meest voorkomend type te beschrijven (hoewel ieder zich natuurlijk verbeeldt eene uitzondering te zijn) – kan men zeggen, dat de jonge man meestal onberipselijk gekleed is, wel eens zoo, dat men het denkbeeld krijgt, dat hij uit een modejournaal gestapt is. Verder houdt hij er van met zijn wandelstok te zwaaien en, al groetend, zijn hoed den grootst mogelijken boog te laten beschrijven.
Men ziet hem ‘s middags, tusschen de kantooruren of na beurstijd langs de wandelwegen flaneeren, de dames, die hij tegenkomt, onbeschaamd fixeerend en zich over ‘t geheel gedragend alsof de wereld hem toebehoorde.
Overmoed en inbeelding – zijne sterkst sprekende karaktertrekken – kenmerken ook zijn spreken, hij spreekt luid, en op eenen toon als had hij de wijsheid in pacht, over onderwerpen, waarvan hij dikwijls weinig of geheel geen verstand heeft. Bij voorkeur gebruikt hij woorden als fideel, fameus, enz.
Wat zijn gedachten aangaat, zij houden zich grootendeels met zijne eigen, en naar hij gelooft, onwederstaanbare persoonlijkheid bezig. Nu en dan denkt hij ook wel eens vluchtig over enkele vragen van den dag, om later te doen voorkomen, als had hij er lang en diepzinnig over gepeinsd, en er op hoogen toon zijne meening over te zeggen.
Zijn oordeel over de jonge dames van zijne kennis is zeer waardeerend, ten minste als zij er “goed uitzien” en in zijn gezelschap over allerlei onbeduidende nietigheden oppervlakkig en aardig kunnen babbelen. Maar wee haar, die zulk een gesprek op den duur eenigszins vervelend vinden en gewoon zijn aan belangwekkender onderwerpen, in wier nabijheid hij dus gedwongen wordt te denken en zich een weinig in te spannen. Verschrikkelijk is zijn wraak! Hij noemt haar achter den rug lastig, veeleischend en “last not least” eene blauwkous.
De jonge man is ten allen tijde gewoon geweest schoonheid als eerste eisch aan de vrouw te stellen, hart en verstand kwamen pas in de tweede en derde plaats. De hedendaagsche jonge mannen zijn op dit punt niet veel verder. Eene vrouw, die kennis en verstand bezit, al paart zij hieraan ook schoonheid, schrikt hem af, waarschijnlijk omdat valsche trots hem niet toelaat zich de mindere naast de vrouw te gevoelen.
De hedendaagsche jonge man koestert een zeer begrijpelijken afkeer van de emancipatie der vrouw. Ik zeg zeer begrijpelijk, omdat die afkeer voortvloeit uit het bewustzijn, dat hij van dag tot dag terrein verliest.
De positie toch van den jongen man van vóór vijftig jaar tegenover de jonge vrouwen van zijn tijd was die van een huwelijkscandidaat. Het werd hem zeer gemakkelijk gemaakt eene vrouw te kiezen, want de jonge meisjes werden allen opgevoed in het denkbeeld, dat het huwelijk het eenige doel was van haar leven, het welk als jammerlijk mislukt werd beschouwd wanneer zij dien eindpaal van hunne wenschen niet bereikten.
Maar tegenwoordig, nu voor het jonge meisje alle wegen openstaan om zich te ontwikkelen en zelfstandig in haar onderhoud te kunnen voorzien, stelt zij haren toekomstigen echtgenoot hoogere eischen. Beantwoordt hij hier niet aan, welnu dan blijft zij ongehuwd, maar beschouwt in geenen dele haar leven als mislukt.
En dit is juist het groote verschil tusschen den jongen man van thans en dien van vijftig jaar geleden. De laatste beschouwde de vrouw als zijne toekomstige huishoudster; de eerste, die gaarne op denzelfden voet zou voortgaan, wordt telkens onzacht uit den droom geschud, doordat zij zijne mededingster op elk gebied is, en naast hem den strijd om het bestaan medemaakt. Dit verklaart voor een deel de middelmatigheid van den jongen man onzer dagen n.l. dat hij zich in een tijdperk van crisis bevindt en niet voordat hij dit te boven is, met andere woorden, niet vóór dat hij geleerd zal hebben de vrouw als zijne gelijke te beschouwen, en haar streven te eerbiedigen, zal hij een meer draaglijk mensch in de maatschappij worden.
Dat dit spoedig moge zijn en de jonge man der toekomst veel moge goed maken, waarin de hedendaagsche te kort schoot zal wel de wensch van alle vrouwen zijn!
Rotterdam, 9 Aug. AMAZONE.