Van 1902  tot 1915 is jonkvrouw Anna de Savornin Lohman hoofdredactrice van De Hollandsche Lelie. Zij transformeert het voorheen nogal zoete tijdschrift voor jonge meisjes tot een opinieblad voor volwassenen. Daarbij steekt ze haar eigen mening niet onder stoelen of banken; ze zet met name de correspondentierubriek en haar hoofdartikelen in om de publieke opinie te beïnvloeden.

In het hoofdartikel van 16 maart 1904 gaat ze bijzonder fel tekeer tegen moeders die hun kinderen achterlaten bij dienstboden. Dit naar aanleiding van een bericht in de krant over een zoontje van prins Heinrich in Kiel, dat bij het spelen met een stoel is omgevallen en daarbij een hersenschudding heeft opgelopen. Zijn ouders zijn daarom teruggeroepen uit Berlijn.

De Savornin Lohman is van mening dat de moeder van het prinsje door haar vorstelijke positie genoodzaakt is haar kinderen van tijd tot tijd achter te laten. “Zij kan het niet helpen, dat zij hen moet overlaten aan andere zorg dan hare eigene. En daarom is zulk een moeder alleen te beklagen, van ganscher harte.”

“Maar wat te zeggen van de wezens die het niet behoeven te doen, die 3, 4, soms meer kleine kinderen hebben, en die men, dag aan dag, op straat, uit dineeren-gaande, en ‘s avonds in concerten, comedies, enz., enz. kan zien? Terwijl ondertusschen haar eigen kleine kinderen onbeschermd zijn overgelaten aan geheel vreemde, onbetrouwbare, gehuurde hulp, van dienstboden en kinderjuffen, die, ook in het meest gunstigste geval, toch niet die liefde en zorg kunnen hebben voor vreemde kinderen, die een ware moeder voelt voor haar eigene?

Ik ken er zoo! […]

Wat te zeggen van de moeder, die, omdat ze een  ‘talent’ bezit van den zooveelsten rang, den godganschelijken dag dat talent ‘ontwikkelt’, met gejank bij, en gezaag op de piano, met geklodder op een stuk doek, of gepennelik op een stuk papier, en alle concerten, schilderijen-tentoonstellingen, en damesleesmusea afdraaft, om dit talent gelegenheid te geven zich aan ‘kunstgenot’ te verkwikken, terwijl ondertusschen de kleine kinderen thuis… (zie hierbooven…)

Ik ken er zoo.

Ik geneer mij niet te zeggen, dat ik zulken moeders, en den kinderen zelf, toewensch, dat ze hun kinderen door den dood verliezen. Want, voor die egoiste moeders is dat de gemakkelijkste oplossing; en voor de kinderen-zelf is dat het gelukkigste. Immers, van hoeveel verkeerde voeding, verkeerde straffen, verkeerde opvoedingsmethoden, gemakshalve, door de met de minste moeite gediende dienstboden, zijn zulke kinderen niet stelselmatig het slachtoffer.”

Zo foetert ze nog even door, zie voor de hele tekst de volgende afbeeldingen. Het verhaal eindigt met: “En die waarschuwing is hier ernstig genoeg. Die ‘lichte ongesteldheid’ [van het prinsje] is geëindigd in… sterven ….”

Hoofdartikel 'Een Waarschuwing', 16 maart 1904, p. 1

Hoofdartikel ‘Een Waarschuwing’, 16 maart 1904, p. 1

Hoofdartikel 'Een Waarschuwing', 16 maart 1904, p. 2

Hoofdartikel ‘Een Waarschuwing’, 16 maart 1904, p. 2

 

Anna de Savornin Lohman hoofdartikel moeders opvoeding vrouwen